درمان زانوی ضربدری چگونه است؟ درمان پای ضربدری یکی از دغدغه های مهم افراد جامعه است. این ناهنجاری که جزو انحرافات زانو می‌باشد، باعث کاهش اعتماد به نفس افراد شده و در برخی موارد با درد شدیدی نیز همراه است. در ادامه در مورد پای ضربدری و روش های درمانی آن صحبت خواهیم کرد.
پای ضربدری چیست؟
پای ضربدری یا ژنووالگوم، نوعی انحراف زانو محسوب شده که در آن زانوها سمت داخل چرخیده و به هم نزدیک می‌شوند. فرد با فرم پاهای طبیعی، زمانی که می‌ایستد مچ پا تا لگن در یک راستا قرار می‌گیرند اما در فرد مبتلا به زانوی ضربدری، زانوها به هم چسبیده و مچ پاها از یکدیگر فاصله می‌گیرند. این اتفاق به دلیل متمایل شدن استخوان ران و مفصل زانو به داخل ایجاد شده، سپس به استخوان پا فشار وارد می‌کنند و باعث انحراف آن می‌شوند. این اتفاق بیشتر در کودکان شایع است اما در بزرگسالان نیز به چشم می‌خورد. توصیه می‌شود برای درمان این بیماری حتما به بهترین متخصص ارتوپد تهران مراجعه کنید.
زانوی ضربدری چگونه تشخیص داده می‌شود؟
در نمای فیزیکی که بیمار ایستاده و زانوهای خود را به یکدیگر چسبانده است، در صورتی که زانوی ضربدری داشته باشد، فاصله ی زیادی بین دو مچ پا وجود خواهد داشت. بهترین راه برای تشخیص زانوی ضربدری گرفتن گرافی ایستاده با اشعه ایکس و کشیدن یک خط مستقیم از مفصل ران به مچ پا خواهد بود. در صورتی که این خط از خارج زانو عبور کرد بیمار به زانوی ضربدری مبتلاست. در مواردی پزشک برای تشخیص دقیق و قطعی ممکن است برای بررسی ساختار استخوان، اسکن ام آر آی یا تصویربرداری اشعه ایکس را تجویز کند.
دلایل ضربدری شدن پاها
ضربدری شدن پاها عوامل مختلفی دارد. در ادامه رایج ترین دلایل ضربدری بودن زانوها را بیان می‌کنیم:
- روماتیسم مفصلی
- بدجوش خوردن شکستگی های استخوان ران و اطراف زانو
- وراثت و سابقه خانوادگی
- ضعف عضلات همسترینگ داخلی و دو سر ران
- کمبود شدید مواد معدنی در استخوان
- آسیب به زانو یا ران
- عفونت و نرمی استخوان
- چاقی شدید ران ها و چاقی مفرط
- آرتریت روماتیسمی در زانو
- عدم هماهنگی در صفحه رشد کودک
- بیماری های استخوانی زمینه ای مانند آرتروز زانو و روماتیسم مفصلی
عوارض پای ضربدری
در صورت عدم درمان پای ضربدری، امکان دارد با عوارض زیر روبرو شوید:
- کشیده شدن زانوها به یکدیگر
- آرتروز زودرس
- احساس درد زانو و پا
- کوتاهی تاندون آشیل
- افزایش ساییدگی مفصل زانو هنگام راه رفتن
- خستگی زودرس و ناتوانی انجام پیاده روی های طولانی
- تغییر محل مرکز ثقل بدن به دلیل تراز نبودن
روش های درمان پای ضربدری
روش های مختلفی برای درمان پای ضربدری وجود دارد که انتخاب آن توسط پزشک، با توجه به شدت علائم و شرایط بیمار در هر فرد متفاوت است. در ادامه به توضیح روش های درمانی زانوی ضربدری می‌پردازیم:
دارو درمانی
در برخی موارد ممکن است علت زانوی ضربدری، یک بیماری زمینه ای باشد که در این موارد ابتدا باید آن بیماری را درمان کند تا همراستایی پاها اصلاح شود. برای این کار مصرف برخی داروها و مکمل ها را در برنامه درمانی تجویز می‌کند. به طور مثال در صورتی که بیماری راشیتیسم موجب ایجاد زانوهای ضربدری شده باشد، پزشک احتمالا مکمل های ویتامین D و کلسیم تجویز می‌کند.
حرکات اصلاحی ورزشی
ابتدایی ترین نوع درمانی که بعنوان روش اصلاح زانوی ضربدری مورد استفاده قرار می‌گیرد ورزش است. در این روش، پزشک ورزش هایی که به رفع زانوی ضربدری و تقویت مفاصل ران، ساق ها و ران ها کمک کرده را تجویز می‌کند.
کاهش وزن
اضافه وزن می‌تواند موجب تشدید زانوی ضربدری شود، زیرا وزن اضافی باعث اعمال فشار اضافی روی پاها و زانوها شده که این امر می‌تواند موجب بدتر شدن پای ضربدری شود. در این موارد پزشک به بیمار توصیه می‌کند که اضافه وزن خود را با ترکیبی از رژیم غذایی و ورزش کم کند.
استفاده از ارتز
ارتزها وسیله ای هستند که در کفش ها قرار می‌گیرند تا به اصلاح راه رفتن یا نحوه برخورد پا با زمین هنگام راه رفتن و دویدن کمک کنند. استفاده از این وسیله برای افرادی که دارای زانوی ضربدری هستند و یک پایشان بلندتر از پای دیگر است، توصیه می‌شود. برخی پزشکان ممکن است به جای ارتز، بریس یا آتل را برای برخی از کودکان توصیه کنند. بریس ها برای کمک به رشد استخوان ها در موقعیت صحیح طراحی شده اند.
فیزیوتراپی
یکی از بهترین روش های غیر جراحی که برای درمان زانوی ضربدری به کار می‌رود، فیزیوتراپی می‌باشد. برای انجام این کار حتما به بهترین مرکز ارتوپدی تهران مراجعه کنید. استفاده از تکنیک های فیزیوتراپی کمک می‌کند تا عضلات ضعیف تقویت شوند. پزشک در این روش می‌تواند ارزیابی کاملی از راه رفتن و تعادل فرد انجام داده و حرکات کششی و تمریناتی که به درمان زانوی ضربدری کمک کند را تجویز کند
جراحی پای ضربدری
در صورتی که این ناهنجاری پیشرفته باشد و نتوان آن را با سایر روش های درمانی تسکین داد، پزشک انجام جراحی را توصیه می‌کند. جراحی رشد هدایت شده و جراحی استئوتومی دو نوع جراحی زانو ضربدری هستند که با توجه به سن و شرایط فرد کاربرد دارند. در ادامه این دو روش را شرح می‌دهیم.
جراحی رشد هدایت شده: در کودکانی که به سرعت رشد کرده و زانوی آن ها همچنان ضربدری است، یک صفحه فلزی که رشد استخوان را در یک دوره ۱۲ ماهه اصلاح می‌کند در زانوی آن ها قرار گرفته و بعد از اصلاح رشد استخوان، صفحه از بدن خارج می‌شود. این جراحی در افرادی که در سنین پایین تر هستند مناسب بوده و کاربرد دارد.
جراحی استئوتومی: برای بزرگسالان از جراحی استئوتومی زانو که در آن یک قسمت نازک از روی استخوان های پا برداشته شده تا در موقعیت صحیح قرار بگیرد، استفاده می‌شود. سپس از صفحات و پیچ های فلزی برای ثابت کردن استخوان ها در موقعیت جدیدشان استفاده شده که این صفحات دائمی هستند و برای هم تراز نگه داشتن استخوان ها استفاده می‌شوند.
