قوز کمر، یکی از مشکلاتی است که در ستون فقرات فرد ایجاد میشود و باعث ایجاد مشکلات بسیاری مانند بد اندامی، کمر درد و کوتاه نشان داده شدن قد میشود. اگر دچار این مشکل هستید، در ادامه، همراه ما باشید تا با روش های درمان و پیشگیری از قوز کمر بیشتر آشنا شوید.
قوز کمر چیست؟
قوز کمر که با نام کیفوز یا گوژپشتی کمر نیز شناخته میشود، به حالتی از ستون فقرات گفته میشود که در آن قسمت بالایی پشت بهطور غیرطبیعی به سمت جلو خم شده و حالت خمیده یا قوز در کمر ایجاد میشود. این وضعیت باعث میشود که شانهها به جلو و پایین متمایل شده و بدن به شکل خمیده یا منحنی دیده شود.
دلایل ایجاد قوز کمر
به وجود آمدن قوز در کمر، دلایل مختلفی میتواند داشته باشد. از جمله این دلایل میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- ضعف عضلات کمر
- افزایش سن و پیری
- عوامل ژنتیکی
- پوکی استخوان
- آرتریت
- آسیبهای ستون فقرات
- بیماریهای دژنراتیو (بیماری های تخریب کننده استخوان)
- عدم نشستن صحیح
قوز کمر باعث چه مشکلاتی میشود؟
این وضعیت میتواند به مرور زمان باعث بروز مجموعهای از ناهنجاریها و مشکلات جسمی و روانی شود.
- تغییرات ظاهری و ساختاری بدن: خمیدگی بیش از حد پشت، برجستگی کتفها، کوتاهی قد، عدم تقارن در بدن از جمله مواردی است که در اثر گوژپشتی، نمود بیرونی دارد.
- درد و ناراحتی: درد مزمن در ناحیه پشت و کمر، درد گردن و شانه، سردرد از جمله مشکلاتی است که در اثر قوز کمر به وجود می آید.
- مشکلات تنفسی: تنگی نفس، عفونتهای مکرر ریه از جمله مشکلات تنفسی است که در اثر کیفوز ایجاد میگردد.
- مشکلات گوارشی: گوژپشتی، باعث فشار بر معده و رودهها و در نتیجه کاهش اشتها میشود.
- عوارض روانی و اجتماعی: در نتیجه بد اندامی حاصل از قوز کمر، فرد دچار کمبود اعتماد به نفس شده ، افسردگی و اضطراب و انزوای اجتماعی میشود.
- افزایش خطر سقوط و آسیب: تغییر در تراز بدن میتواند باعث کاهش تعادل و افزایش خطر سقوط، بهویژه در افراد مسن، شود. در افرادی که به دلیل قوز کمر و پوکی استخوان دچار ضعف استخوانی هستند، خطر شکستگیهای مهرهای و سایر استخوانها افزایش مییابد.
انواع کیفوز
کیفوز وضعیتی
این نوع کیفوز بیشتر در نوجوانان و جوانان به دلیل وضعیت نادرست بدن مانند نشستن یا ایستادن طولانیمدت در حالت نادرست رخ میدهد. این نوع کیفوز معمولاً انعطافپذیر است و با تمرینات اصلاحی قابل بهبود است.
کیفوز مادرزادی
این نوع قوز کمر، از بدو تولد به دلیل رشد غیرطبیعی استخوانهای ستون فقرات ایجاد میشود. این نوع کیفوز ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
قوز کمر شوئرمن
این نوع کیفوز بیشتر در دوران نوجوانی رخ میدهد و به دلیل رشد غیرطبیعی چندین مهره ایجاد میشود. این نوع کیفوز میتواند باعث ایجاد درد و ناراحتی شود.
قوز وابسته به افزایش سن
این نوع کیفوز در افراد مسن به دلیل فرسایش استخوانها و دیسکهای بین مهرهای و همچنین بیماریهایی مانند پوکی استخوان ایجاد میشود.
تشخیص قوز کمر یا کیفوز
زمانی که فرد احساس تغییر شکل و درد در ستون فقرات داشته باشد، به بهترین دکتر ارتوپد، مراجعه می کند. از زمان ورود بیمار، پزشک نحوه راه رفتن و نشستن بیمار را تحت کنترل قرار می دهد. سپس با استفاده از تست های تکمیلی زیر شدت بیماری و روش های درمانی موثر را در نظر میگیرد.
- تست آدام: در این تست از فرد خواسته میشود، با دو پای به هم چسبانده شده و بازوی آویزان رو به جلو خم شود تا در این وضعیت شیب ستون فقرات بهتر دیده شود.
- سی تی اسکن: اگر در تست آدام، پزشک، تشخیص بیماری قوز کمر دهد، برای تشخیص میزان انحنا سی تی اسکن تجویز می کند.
- سنجش تراکم استخوان: در صورتی که تراکم استخوان کم باشد، قوز کمر بدتر می شود و درمان آن سخت تر می گردد، به همین دلیل، برای تشخیص تراکم استخوان یا پوکی استخوان از دانسیتومتری استخوان استفاده میشود.
درمان قوز کمر
بعد از تشخیص بیماری، به منظور جلوگیری از حاد شدن بیماری و تغییر شکل مهره ها، مرحله درمان آغاز میگردد. معمولا از روش های درمانی زیر برای بهبود بیماری استفاده میشود.
اصلاح وضعیت بدن
اولین و سادهترین گام در درمان قوز کمر، اصلاح وضعیت بدن است. این اصلاح شامل بهبود وضعیت نشستن، ایستادن و خوابیدن میشود. استفاده از صندلیهایی با پشتی مناسب و توجه به نحوه بلند کردن اشیاء نیز میتواند موثر باشد. این درمان در مواردی که شدت بیماری خفیف است استفاده می گردد.
فیزیوتراپی و ورزش
فیزیوتراپی، یکی از موثرترین روشها برای درمان قوز کمر است. تمرینات کششی و تقویتی میتوانند به بهبود انعطافپذیری و تقویت عضلات پشت کمک کنند. این تمرینات معمولاً شامل حرکات کششی برای ستون فقرات و تمرینات تقویتی برای عضلات شکم و کمر میشوند.
استفاده از بریس (قوزبند)
در مواردی که قوز کمر هنوز حاد نشده، استفاده از بریس یا قوزبند میتواند به جلوگیری از پیشرفت کیفوز کمک کند. این وسیله مخصوصاً برای کودکان و نوجوانانی که هنوز در حال رشد هستند، مفید است.
دارو
در صورت وجود درد و التهاب ناشی از قوز کمر، ممکن است پزشک داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) یا مسکنها را تجویز کند. این داروها به کاهش درد و التهاب کمک میکنند.
تغییرات سبک زندگی
تغییرات در سبک زندگی مانند کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن، مصرف مواد مغذی برای تقویت استخوانها و انجام فعالیتهای منظم ورزشی میتواند به بهبود وضعیت کلی بدن و کاهش علائم قوز کمر کمک کند.
جراحی
در موارد شدیدی که قوز کمر باعث مشکلات جدی مانند درد شدید، ناتوانی در انجام فعالیتهای روزانه یا مشکلات تنفسی میشود، ممکن است جراحی لازم باشد. جراحی میتواند به اصلاح انحنای ستون فقرات و تثبیت آن کمک کند. انواع جراحیها شامل فیوژن ستون فقرات و قرار دادن میلههای پشتیبان در ستون فقرات هستند.
هر فرد ممکن است به یک یا چند روش درمانی نیاز داشته باشد و تصمیمگیری در مورد بهترین روش درمان باید توسط پزشک متخصص انجام شود.
